विद्या भट्टराईको संघर्षको कथा

नारीकोसिस डटकम/मंसिर १६, काठमाडौं । विद्या भट्टराई वि.स. २०२९ साल कार्तिक २९ गते काठमाडौंमा जन्मिनुभएको हो । उहाँले १२ वर्षको कलिलो उमेरमै राजनीतिक यात्रालाई अगाडि बढाउनुभएको थियो ।

हाल उहाँ हालै सम्पन्न उपचुनावमा प्रतिनिधिसभा कास्की–२ बाट विजयी हुनुभएको छ ।

प्रतिस्पर्धी नेपाली काङ्ग्रेसका खेमराज पौडेललाई आठ हजार बढी मतान्तरसहित पराजित गर्दै विजयी हुनुभएकी विद्याको राजनीति जीवन यात्रामा नयाँ खुडकिलो प्रारम्भ भएको छ ।

विद्याको रवीन्द्र अधिकारीसंग विवाहपश्चात राजनीतिबाट टाढा रहेर त्रिविमा प्राध्यापन पेशामा सक्रिय रहदै आउनुभएकी विद्या आफ्ना श्रीमान मन्त्री भए पनि उहाँले आफ्नो काम छाड्नुभएको थिएन ।

आफ्ना पतिको अकल्पनीय निधनपछि उहाँले आफूलाई राजनीतिमा सक्रिय बनाउनेबारे कुनै चासो राख्नुभएको थिएनन्। उहाँमा पदको आकांक्षा पनि थिएन र कसैले निर्वाचनका कुरा गरे आफूले केही निर्णय नगरेको बताउँदै आउनुभएको थियो।

राजनीतिक यात्रा

विद्यालय जीवनमा १२ वर्षको उमेरमै सक्रिय राजनीतिक कार्यक्रम र आन्दोलनमा सहभागी हुनुभएकी विद्या २०४२ सालमा पशुपति मित्र मावि चावहिल काठमाडौंमा ७ कक्षामा अध्ययनरत रहँदाकै अवस्थामा अनेरास्ववियुले आयोजना गरेको सरसफाई आन्दोलन हाजिरी जवाफ वक्तृत्वकला र वृक्षारोपण आदिमा सक्रिय हुनुहुन्थ्यो।

२०४५ सालमा भारतले लगाएको नाकाबन्दी विरुद्धमा अनेरास्ववियुले आयोजना गरेको आन्दोलनका कार्यक्रमहरुमा विभिन्न स्कुलहरुमा विद्यार्थीलाई संगठित गर्ने अभियानमा लाग्दै आफ्नो राजनीतिक चेतलाई निखार्नुभएकी उहाँले २०४७ सालमा पद्मकन्या क्याम्पसको प्रारम्भिक कमिटिमा आबद्ध हुदै सक्रिय रुपमा सहभागी हुनुभएको थियो ।

२०४७ सालमा अखिल नेपाल महिला संघ जिल्ला समिति काठमाडौंको कोषाध्यक्षमा निर्वाचित उनले काठमाडौंका विभिन्न ठाउँहरुमा महिलालाई संगठित गर्न सक्रिय हुनुहुन्थ्यो। सोही साल जनसांस्कृतिक परिवारको सदस्यहुँदै नेकपा (एमाले)को संगठित सदस्य बन्नुभयो ।

२०४८ सालमा अनेरास्ववियु जिल्ला कमिटी सदस्यको हैसियता पोखरामा सम्पन्न एघारौ राष्ट्रिय सम्मेलनबाट राष्ट्रिय परिषदमा निर्वाचित विद्या २०४८ मा १८ वर्षकै उमेरमा नेकपा (एमाले) वडा कमिटी सदस्य बन्नभयो । ०४९ मा पद्मकन्या क्याम्पस स्ववियुमा सभापतिमा उम्मेदवारी । २०५० सालमा अनेरास्ववियु महिला विभाग प्रमुखका रुपमा सक्रिय।

महिला र विद्यार्थी मोर्चामा सक्रिय रहँदाकै अवस्थामा उहाँ २०५५ मा अनेरास्ववियुको केन्द्रिय सचिव बन्नुभयो । २०५६ मा अखिल नेपाल महिला संघ केन्द्रिय सदस्य र कार्यालय सचिव तथा २०५७ सालमा बुद्धिजीवी परिषदको सदस्य बन्न सफल हुनुभयो ।

२०५६ साल असार २६ गते उहाँले तत्कालीन विद्यार्थी नेता रवीन्द्र अधिकारीसंग जनवादी विवाह गर्नुभयो। त्यसपछि उहाँको जीवनले अर्को मोड लियो । सक्रिय राजनीतिबाट थोरै विश्राम लिएर परिवार, अध्ययन र अध्यापन पेशामा सक्रिय हुनुभयो । २०५८ मा कास्कीको पृथ्वी नारायण क्याम्पस, पोखराबाट प्राध्यापन पेशा सुरु गर्नुभयो।

२०५९ सालदेखि आंशिक शिक्षकका रुपमा प्राध्यापन पेशा सुरु गर्दै विभिन्न अध्ययन र अनुसन्धानका कामहरुमा सहभागी हुनुभएकी उहाँले महिला विरुद्ध हुने घरेलु हिंसा, सुरक्षित मातृत्व, महिला नेतृत्व र विकास, अन्तर्राष्ट्रिय महिला महासन्धि र नेपालको अवस्थाका बारेमा राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरका कार्यशालाहरुमा कार्यपत्र पेश गरेर आफ्नो बौद्धिकता प्रदर्शन गर्न सफल हुनुभयो ।

देशको राजनीतिक परिवर्तन होस् वा सामाजिक विकृति–विसंगती त्यसबिरुद्ध सधै सक्रिय रहने विद्यामा अनेरास्ववियु प्रारम्भिक कमिटी, जिल्ला कमिटी अंचल कमिटी हुँदै केन्द्रिय कमिटीमा काम गरेको अनुभव छ । प्राध्यापन पेशामै रहँदा २०६२।०६३ को आन्दोलनमा सक्रिय सहभागिता जनाएकी उनी २०६४ मा नेकपा (एमाले केन्द्रिय) संघीय मामला विभाग सदस्य बन्नुभएको थियो ।

त्यस्तै २०६२ देखि २०६४ सम्म उच्चशिक्षा पाठयक्रम निर्माण समितिको सदस्य तथा २०६६ मा नेकपा (एमाले) प्राध्यापक इलाका कमिटीमा सामुदायिक क्याम्पसका तर्फबाट प्रतिनिधित्व गर्दै उपाध्यक्ष बन्नुभएको थियो ।

२०६७ देखि २०७० सम्म सार्क स्तरीय महिला सञ्जालमा वकालत गर्ने सामाजिक संस्था “वियोण्ड वेइजिङ कमिटीमा कार्यक्रम संयोजकको रुपमा कार्यरत उहाँले २०७२ सालमा त्रिभुवन विश्वविद्यालयबाट समाजशास्त्रमा एमफिल गरेकी गर्नुभएको छ । त्यसपछि त्रिविको खुल्ला सेवा आयोग परीक्षा पास गरी स्थायी रुपमा उपप्राध्यापक पदमा उत्तीर्ण हुनभएको हो। त्यसयता उहाँ निरन्तर प्राध्यापन पेशामा सक्रिय हुनुहुन्थ्यो।